वृत्तसंस्था
चेन्नई : तामिळनाडूतील कल्पक्कम येथील भारतातील पहिले प्रोटोटाइप फास्ट ब्रीडर रिअॅक्टर (PFBR) पुढील वर्षी कार्यान्वित होण्याची अपेक्षा आहे. या अणुभट्टीमुळे देशाच्या तीन टप्प्यांच्या अणुप्रकल्पाचा दुसरा टप्पा सुरू होईल, ज्याचा उद्देश अणुकचऱ्याचा पुनर्वापर करून वीज निर्मिती करणे आहे. या अणुभट्टीची रचना इंदिरा गांधी अणु संशोधन केंद्राने (IGCAR) केली होती.
भारत सरकारने २००३ मध्ये भारतीय न्यूक्लियर पॉवर कॉर्पोरेशन लिमिटेड (भविनी) ला अणुभट्टी-प्रोटोटाइप फास्ट ब्रीडर रिअॅक्टर (PFBR) बांधण्यासाठी आणि चालवण्यासाठी मान्यता दिली.
हे भारतातील पहिले अणुभट्टी आहे जे प्लुटोनियम-आधारित इंधन (मिश्रित ऑक्साईड) वापरेल आणि थंड करण्यासाठी द्रव सोडियम वापरेल. यामध्ये, सध्या वापरात असलेल्या प्रेशराइज्ड हेवी वॉटर रिअॅक्टर्स (PHWR) मधून मिळणारे इंधन देखील पुन्हा वापरले जाईल.
२०२५-२६ पर्यंत वीजनिर्मिती सुरू होईल
न्यूक्लियर पॉवर कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड (एनपीसीआयएल) देशातील उर्वरित अणुऊर्जा प्रकल्प चालवत आहे, तर भविनी पीएफबीआर तयार करत आहे. या अणुभट्टीची क्षमता ५०० मेगावॅट आहे आणि ती अंतिम टप्प्यात आहे. २०२५-२६ पर्यंत वीजनिर्मिती सुरू होण्याची अपेक्षा आहे.
मार्च २०२४ मध्ये, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या रिअॅक्टर व्हॉल्टला आणि रिअॅक्टरच्या नियंत्रण कक्षाला भेट दिली. जुलै २०२४ मध्ये, अणुऊर्जा नियामक मंडळाने (AERB) इंधन लोडिंग आणि प्रारंभिक चाचण्यांना मान्यता दिली होती. भारताच्या अणुप्रकल्पात पीएफबीआर खूप महत्त्वाची भूमिका बजावेल कारण त्यातून तयार होणारे इंधन थोरियम-आधारित अणुभट्ट्यांच्या तिसऱ्या टप्प्यात वापरले जाईल.
सरकारने १०० गिगावॅट वीज निर्मितीचे उद्दिष्ट असलेले ‘अणुऊर्जा अभियान’ देखील जाहीर केले आहे.
सध्या भारताची अणुऊर्जा क्षमता ८.१८ गिगावॅट आहे. याशिवाय, ७.३० गिगावॅट क्षमतेचे प्रकल्प बांधकामाधीन आहेत आणि ७.०० गिगावॅट क्षमतेचे प्रकल्प मंजूर झाले आहेत. हे सर्व मिळून भारत घडवेल अणुऊर्जा क्षमता २२.४८ गिगावॅटपर्यंत वाढवेल.
त्यानंतर, एनपीसीआयएल परदेशी सहकार्यातून १५.४० गिगावॅट, हलक्या पाण्याच्या अणुभट्ट्यांमधून १७.६० गिगावॅट आणि भविनी पीएफबीआरमधून ३.८० गिगावॅट वीज जोडेल. याशिवाय, खासगी क्षेत्राच्या सहकार्याने बांधले जाणारे छोटे अणुभट्टे आणि नवीन तंत्रज्ञानाचे अणुभट्टे देखील यामध्ये योगदान देतील. यामुळे एकूण क्षमता ५५ गिगावॅट होईल.
India’s first prototype fast breeder reactor in Tamil Nadu; to be operational by September 2026
महत्वाच्या बातम्या
- Pakistan-China border : पाकिस्तान अन् चीन सीमेवरील घुसखोरी, तस्करी रोखली जाणार
- Bangladeshi : बांगलादेशी कट्टरवाद्यांनी आणखी एका हिंदू नेत्याची केली हत्या
- Goldie Brar : गोल्डी ब्रारने भाजपचे माजी खासदाराकडे मागितला पाच कोटींचा प्रोटेक्शन मनी
- UPI transactions : दोन हजार रुपयांपेक्षा जास्त किमतीच्या UPI व्यवहारांवर GST लादण्याची कोणतीही योजना नाही