वीज प्रकल्पांमध्ये केवळ ८ दिवसांचा कोळसा शिल्लक १२ राज्यांमध्ये वीज कपात सुरू ; मागणीत कमालीची वाढ

By, Sachin Deshmukh - April 16, 2022 09:05:51

0

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : देशातील वीज संकटाचा आवाज जवळ येत आहे. १२ एप्रिल रोजी कोळशावर चालणाऱ्या वीज प्रकल्पांमध्ये केवळ ८.४ दिवसांचा कोळसा शिल्लक होता. कोळशाच्या कमतरतेमुळे उत्पादनावर परिणाम झाल्याने १२ राज्यांनी वीज कपात सुरू केली आहे. काही राज्यांमध्ये कोळशाचा तुटवडा असल्याची कबुली केंद्रीय ऊर्जा मंत्री आर के सिंह यांनी दिली आहे. मात्र, यासाठी त्यांनी वेगवेगळी कारणे दिली आहेत. Only 8 days coal left in power projects Power cuts continue in 12 states; Extremely high demand

एप्रिलमध्ये देशातील विजेची मागणी ३८ वर्षांतील सर्वाधिक आहे, तर कोळशाचा पुरवठा गेल्या दहा वर्षांतील सर्वात कमी आहे. संपूर्ण आर्थिक वर्षाबद्दल बोलायचे तर, गेल्या वर्षीच्या तुलनेत वीज प्रकल्पांना कोळशाचा पुरवठा २४.५ % ने वाढून ६७७.६७ दशलक्ष टन झाला आहे. असे असतानाही मागणी वाढल्याने हा पुरवठाही कमी पडत आहे. कायद्यानुसार, प्लांटमध्ये एक महिन्याचा कोळशाचा साठा असायला हवा.

वीज संकटावर मात करण्यासाठी महावितरणची इतर स्रोतांकडून वीज खरेदी, कृषिपंपांना ८ तास वीज देण्याचे प्रयत्न

महाराष्ट्रात २५०० मेगावॅट विजेची तूट आहे. ग्रामीण आणि शहरी भागात कपात जाहीर करण्यात आली आहे. आंध्र प्रदेशात मागणीपेक्षा ८.७ टक्के कमी वीज आहे. त्याचवेळी ऊर्जामंत्री सिंग म्हणाले की, तामिळनाडू, आंध्र प्रदेश, राजस्थानमध्ये आयात थांबल्यामुळे किंवा रेल्वेकडून वेळेवर पुरवठा न झाल्याने कोळशाचा तुटवडा निर्माण झाला आहे. विजेची मागणी सातत्याने वाढत आहे. यावेळी मागणीत कमालीची वाढ होईल, असा अंदाज आहे, जो चार दशकांतील सर्वाधिक असेल.

आयात कोळशाच्या किमती दुप्पट

युक्रेन युद्धानंतर आंतरराष्ट्रीय बाजारात कोळशाच्या किमतीत मोठी वाढ झाली आहे. एका क्षणी किंमत १५० डाॅलर प्रति टन वरून ४०० डाॅलर प्रति टन झाली. सध्या ती ३०० डाॅलर प्रति टन आहे. त्यामुळे आयात कोळशावर अवलंबून असलेल्या कारखान्यांनी आयात बंद केली. त्यामुळे तामिळनाडूतील बहुतांश प्रकल्प अडचणीत आले आहेत.

मागणीच्या प्रमाणात पुरवठा वाढला नाही, देशातील कोळशाचा साठा कमी झाला आहे. पूर्वी १४-१५ दिवसांसाठी राखीव होता तो आता फक्त ९ दिवसांसाठी उरला आहे. किंबहुना ज्या प्रमाणात मागणी वाढली आहे, त्या प्रमाणात त्याचा पुरवठा वाढलेला नाही. वीज टंचाईमुळे यूपी, मध्य प्रदेश, राजस्थान, गुजरात, बिहार, महाराष्ट्र, झारखंड, हरियाणा, तामिळनाडू आणि आंध्र प्रदेशमध्ये समस्या वाढल्या आहेत. या राज्यांनी वीज कपात सुरू केली आहे. परिस्थिती सामान्य ठेवण्यासाठी गुजरात आणि तामिळनाडूसारखी राज्ये महागडी वीज खरेदी करत आहेत.

वीज पुरवठ्यात १.४ % कपात

मागच्या आठवड्यात मागणीच्या तुलनेत पुरवठा १.४ टक्क्यांनी कमी झाला. मार्चमध्ये ही घट ०.५ टक्के होती. गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये हा तुटवडा केवळ एक टक्क्यांहून अधिक होता. त्यानंतरही कोरोनाच्या दुसऱ्या लाटेनंतर उद्योगाने वेग घेतला. झारखंड, बिहार आणि हरियाणामध्ये प्रत्येकी तीन टक्क्यांहून अधिक विजेचा तुटवडा आहे.